Tuesday, February 02, 2016

Kijk naar Belgisch-Australische oplossing voor de asielcrisis

Gepubliceerd in De Volkskrant. English version here

Europese beleidsmakers zitten met de handen in het haar. Recent nog zeiden Mark Rutte en de Europese Raadspresident, Donald Tusk, dat er nog maar twee maanden zouden resten om een oplossing uit te dokteren voor de asielcrisis. Anders was het afgelopen met het vrij reizen binnen de Schengenzone.

België stelde onlangs een mogelijke oplossing voor. Als geen ander land heeft het belang bij de Schengenzone, waarvan een opbreken ongekende economische kosten met zich zou meebrengen. België wil dat vluchtelingen verplicht worden om een asielaanvraag in te dienen in gesloten Griekse opvangcentra, die tot 300.000 plaatsen moeten kunnen aanbieden.

Harteloos? Allerminst. In Australië leidde een gelijksoortig beleid, waarbij men verplicht een asielaanvraag moet stellen in door Australië beheerde asielcentra in Papoea-Nieuw-Guinea ertoe dat geen enkele asielzoeker nog verdronk. In Europese wateren verdronken daarentegen verleden jaar nog - officieel - 3.695 mensen. Niettemin was er tot voor kort een grote terughoudendheid om dit te overwegen. Nu bestudeert de EU het Belgische voorstel. Gezien de dodentol, zou bescheidenheid de Europese tegenstanders van het Australisch model sieren.

Verdrinkingsdoden

Ook als er binnengrenzen zouden komen, moet de buitengrens worden bewaakt

Op dit moment zijn Griekenland en Italië bezig met het opzetten van zogenaamde 'hotspots', waar asielzoekers zich kunnen laten registreren. Tot dusver zette Griekenland er nog maar één op, in Lesbos.

De bevoegde Belgische staatssecretaris, Theo Francken, wil een 'Europeanisering van die hotspots', om het 'over te nemen van de Grieken, en niet om 8.000 of 10.000 opvangplaatsen te creëren, want dat is gewoon belachelijk, maar 100.000 of 200.000 (...) Nu gaat het om vingerafdrukken nemen en reis maar door. Ze moeten in gesloten faciliteiten blijven. Wie recht op internationale bescherming krijgt, zal overgeplaatst worden, en dan is de kans groter dat je in Boekarest belandt dan in Brussel, en wie dat recht niet heeft moet vanuit die hotspots teruggestuurd worden'.

Het is bijzonder naïef om te denken dat een einde maken aan Schengen, een bijzonder dure zaak, mensen ervan zou weerhouden om de grenzen over te steken. Een landgrens bewaken is bijzonder moeilijk. Het zou geheel onzinnig zijn om te denken dat de 10 miljoen personen die volgens de Duitse minister van Ontwikkelingssamenwerking de komende jaren naar Europa willen komen in Griekenland, de Balkan of Italië kunnen worden gehouden. Ook als er binnengrenzen zouden komen, moet de buitengrens worden bewaakt. Dat laatste is enkel mogelijk als men asielzoekers niet langer toelaat om door te reizen wanneer ze de grens hebben overgestoken. Het is ook de enige methode die de vele verdrinkingsdoden kan stoppen, wat Australië bewees.

Nieuwe stad

Er zijn meer en meer voorstanders voor het idee dat westerse landen op lange termijn een stad ontwikkelen in het Midden-Oosten of Noord-Afrika, waar alle vluchtelingen naar toe kunnen

Op langere termijn moet het nog grootschaliger. Er zijn meer en meer voorstanders voor het idee dat westerse landen op lange termijn een stad ontwikkelen in het Midden-Oosten of Noord-Afrika, waar alle vluchtelingen naar toe kunnen. Zo was Hongkong ooit ook een stad beheerd door Britse ambtenaren, bewoond door Chinezen op de vlucht voor de terreur van Mao. Een prominente Egyptische zakenman identificeerde reeds 23 onbewoonde Griekse eilanden waarvan hij er één wil aankopen om er vluchtelingen te verwelkomen, maar de Griekse regering had geen interesse. Het kan alleszins tot inspiratie dienen in de zoektocht naar een locatie voor grootschalige opvangcentra in Griekenland - of daarbuiten, indien de Griekse regering weigert.

De maatregelen waartoe EU-landen tot nu toe besloten, zetten geen zoden aan de dijk. Asielzoekers spreiden is binnen een gebied zonder grenscontroles eenvoudigweg niet mogelijk. Mensen kunnen gewoon vrij reizen van bijvoorbeeld Polen naar Duitsland. Enkel Schengen opheffen verhindert dit, maar dat willen de Europese beleidsmakers terecht niet.

In de eerste plaats weigeren de lidstaten echter het zogenaamde akkoord hierover uit te voeren. Van de 160.000 asielzoekers uit Italië en Griekenland werden er maar 272 effectief verwelkomd. Iedereen weet dat de beslissing om zo'n 'relocatie' te organiseren eigenlijk niet meer is dan iets wat Angela Merkel nodig heeft om te kunnen zeggen dat ze aan een 'Europese oplossing' werkt voor het probleem wat ze volgens velen zelf heeft gecreëerd.

Ook meer grenswachten of meer geld en macht voor het Europese grensagentschap Frontex zullen de toestroom niet stoppen. In de eerste weken van dit jaar maakten reeds 45.000 asielzoekers de gevaarlijke overtocht uit Turkije naar Griekenland. Men kan het aantal grenswachten wel verdubbelen, maar de toestroom zal niet stoppen zolang wie illegaal de Griekse eilanden bereikt en wordt betrapt, gewoon mag doorreizen. Wie door de Italiaanse kustwacht wordt gered in de zee tussen Libië en Italië, wordt dan weer naar het Italiaanse vasteland gebracht, tot grote tevredenheid van mensensmokkelaars.

De Nederlandse regering heeft het idee om met Turkije overeen te komen dat EU-lidstaten 250.000 asielzoekers per jaar toelaten, op voorwaarde dat Turkije dan alle illegale migranten terugneemt die de grens met de EU proberen over te steken. Er zit wel iets in dit plan, maar het blijft sterk afhankelijk van de goede wil van Turkije, terwijl het ook niets doet aan de smokkelroute tussen Libië en Italië.

De situatie moet onder controle worden gebracht, ook om een einde te maken aan de voortdurende scheepsrampen met vluchtelingen. Dat kan dus via de Australische oplossing die België nu ook voorstelt. Europa hoeft de slechte omstandigheden die Australië in zijn asielcentra biedt niet te kopiëren. Er is geen enkele reden waarom de leefomstandigheden in centra aan de grenzen van de EU niet evenwaardig zouden kunnen zijn aan die in Noord-Europese asielcentra, als niet Griekenland maar Noord-Europese landen die taak ter harte zouden nemen. Allemaal utopisch? De bescheiden oplossingen hebben alleszins gefaald.

No comments: