Tuesday, August 04, 2015

Een nieuw Hongkong kan de migratiecrisis oplossen

Gepubliceerd in De Morgen

English version on OpenBorders.info

04 augustus 2015

Met de bestorming van de Kanaaltunnel bereikt de migratie- en vluchtelingencrisis een zoveelste hoogtepunt. Hectoliters inkt zijn gevloeid over de kwestie, maar suggesties voor een oplossing die in verhouding staat tot het probleem lees je zelden of nooit. Nochtans is die er.

Als we aanvaarden dat er nu eenmaal geen democratische steun bestaat voor het opnemen van 60 miljoen vluchtelingen binnen Europa, is de enige oplossing het verwelkomen van die mensen in veilige zones buiten de EU, op land gehuurd van niet-EU staten - waarbij we er voor zorgen dat dit niet zomaar vluchtelingenkampen worden, maar een investeringszone, waar mensen hun leven kunnen opbouwen en waar multinationals fabrieken kunnen vestigen.

Laten we ze vrijhavens noemen, waar een lokale economie kan ontstaan. Dat is enkel mogelijk als er recht en orde heerst. Daarvoor kan de Europese Unie bijvoorbeeld politie- en justitiepersoneel voorzien, zoals het dat al deed in Kosovo. Er zijn ook historische voorbeelden. Hongkong, bestuurd door Britse ambtenaren, bood in de vorige eeuw reeds een veilige haven aan Chinese vluchtelingen. Zij konden er genieten van westerse rechtsbescherming en een economisch mirakel voltrok zich.

Waar zou zo'n 'vrijhaven' dan wel moeten komen, hoor ik u denken? Per definitie buiten de rijkere landen, denk ik, want er is geen schijn van kans dat die bereid zullen zijn om de miljoenen vluchtelingen in deze wereld op te vangen binnen hun grenzen. Dat er een mogelijkheid is om landen te overtuigen om zo'n zone te creëren, bewijst het feit dat de EU Niger kon overhalen om er een door de EU gerund tijdelijk onderkomen voor vluchtelingen te vestigen.

Nu is de woestijnstaat Niger wellicht niet de beste locatie om een vluchtelingenkamp om te toveren tot een ontwikkelingszone, maar veel arme landen zouden wat graag een mooie huurprijs ontvangen voor het beschikbaar stellen van een stuk - uiteraard onbewoond - land voor een bepaalde periode.

Zoals de Britten met China overeenkwamen om 99 jaar in Hongkong te blijven, inderdaad.

Hoe kan zoiets gefinancierd worden? De kost van het Belgische justitie- en politieapparaat bedraagt 3 miljard euro per jaar, voor 11 miljoen mensen. De jaarlijkse kost van zo'n vrijhaven zou misschien wel drie keer zo hoog zijn, maar nu ook niet zo veel meer.

Zou het echt zo moeilijk zijn om voor een dergelijke belangrijke maatschappelijke uitdaging geld te vinden binnen de gigantische budgetten voor grensbewaking, ontwikkelingshulp, of binnen de huidige EU-begroting? Die loopt op tot 1.000 miljard euro over zeven jaar, waarvan zo maar even 270 miljard euro naar eigenaars van landbouwgrond gaat, onder wie banken en de Britse koningin. Het Europees landbouwprotectionisme en de excessieve subsidies hebben veel schade toegebracht aan de 'derde wereld', dus het aanboren van deze financieringsbron is misschien niet eens zo'n slecht idee.

Idealiter komt er ook publiek-private samenwerking. Multinationals doen grootscheepse investeringen in landen waar een revolutie steeds om de hoek loert. Zouden ze zo weigerachtig staan tegen zo'n 'vrijhavens', bestuurd door landen met een degelijke reputatie op vlak van rechtsbescherming?

Wat als het toch misloopt en de 'vrijhaven' eerder een nieuw Liberia dan een nieuw Hongkong wordt? Een terechte vrees, maar de keuze om naar daar te migreren zal uiteraard vrijwillig zijn. Het kan toch niet zo moeilijk zijn om voor landen die ooit de hele wereld controleerden in een voor-technologisch tijdperk een omgeving te creëren die beter is dan landen zoals Syrië, Noord-Korea, Eritrea?

Is dit wel een realistische oplossing? Toch wel, op zijn minst in vergelijking met de falende alternatieven. Ngo's zouden moeten toegeven dat pleiten voor volledige open grenzen onrealistisch is en eigenlijk neerkomt op wegkijken van het probleem. Politici zouden moeten toegeven dat zelfs de meest forse grensbewaking niet in staat is om het hoofd te bieden aan mensensmokkelaars, indien de migratiedruk zo hoog is. Vrijhavens bieden voor vluchtelingen een mogelijkheid om veilig en legaal te gaan naar een plaats waar ze hun leven kunnen opbouwen.

Het sluit andere oplossingen - grensbewaking, ontwikkelingshulp, bieden van asiel en toelaten van economische migratie - ook niet uit. De EU plant nu reeds een soort van vluchtelingenonderkomen buiten Europa, in Niger. Het heeft ervaring met het uitsturen van politie- en justitiepersoneel, in Kosovo. Als men vluchtelingen wil helpen, maar men wil of kan ze niet helpen binnen Europa, zijn er niet veel andere oplossingen dan ze te helpen buiten Europa.

Pieter Cleppe vertegenwoordigt de onafhankelijke denktank Open Europe in Brussel

No comments: